قانون تأمین اجتماعی‌

فصل اوّل‌: تعاریف ـ كلیات‌
ماده 1 ـ به‌منظور اجرا و تعمیم و گسترش انواع بیمه‌های اجتماعی واستقرار نظام هماهنگ و متناسب با برنامه‌های تأمین اجتماعی‌،همچنین تمركز وجوه و درآمدهای موضوع قانون تأمین اجتماعی وسرمایه‌گذاری و بهره برداری از محل وجوه و ذخایر، سازمان‌مستقلی به نام «سازمان تأمین اجتماعی‌» وابسته به وزارت بهداشت‌،درمان و آموزش پزشكی كه در این قانون «سازمان‌» نامیده می‌شود،تشكیل می‌گردد. سازمان دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی واداری است و امور آن منحصراً طبق اساسنامه‌ای كه به تصویب‌هیأت وزیران می‌رسد، اداره خواهد شد.
تبصره 1 ـ صندوق  تأمین اجتماعی موضوع ماده 10 قانون تشكیل‌وزارت بهداری و بهزیستی مصوب تیرماه 1355 در سازمان ادغام وكلیه وظایف و دارایی و مطالبات و دیون و تعهدات صندوق  مذكوربه سازمان منتقل می‌شود.
تبصره 2 ـ كلیه واحدهای اجرایی تأمین اجتماعی سازمانهای‌منطقه‌ای بهداری و بهزیستی استانها، موضوع ماده 6 قانون تشكیل‌وزارت بهداری و بهزیستی مصوب تیرماه 1355، از سازمانهای‌مذكور منتزع و با كلیه وظایف و دارایی و مطالبات و دیون وتعهدات به «سازمان‌» منتقل می‌شود.
تبصره 3 ـ كلیه كاركنان سازمان تأمین اجتماعی سابق كه در اجرای ماده‌6 قانون تشكیل وزارت بهداری و بهزیستی به سازمانهای منطقه‌ای‌بهداری و بهزیستی استانها منتقل شده‌اند و همچنین كارمندانی كه‌توسط سازمانهای مذكور به منظور انجام وظایف مربوط به تأمین‌اجتماعی در نواحی بهداری و بهزیستی طبق آئین نامه استخدامی‌بیمه‌های اجتماعی استخدام شده و عملاً در كار تأمین اجتماعی‌اشتغال دارند و كلیه حقوق  و مزایای خود را از محل اعتبارات‌پرسنلی و اداری تأمین اجتماعی دریافت می‌دارند به سازمان منتقل‌می‌شوند.
ماده 2 ـ تعاریف‌:
1 ـ بیمه شده شخصی است كه راساً مشمول مقررات تأمین‌اجتماعی بوده و با پرداخت مبالغی به‌عنوان حق بیمه حق استفاده ازمزایای مقرر در این قانون را دارد.
2 ـ خانوادة بیمه شده شخص یا اشخاصی هستند كه به تبع بیمه‌شده از مزایای موضوع این قانون استفاده می‌كنند.
3 ـ  كارگاه محلی است كه بیمه شده به دستور كارفرما یا نماینده اودر آنجا كار می‌كند.
4 ـ كارفرما شخص حقیقی یا حقوقی است كه بیمه شده به دستور یابه حساب او كار می‌كند. كلیه كسانی كه به عنوان مدیر یا مسؤول‌عهده‌دار اداره كارگاه هستند نماینده كارفرما محسوب می‌شوند وكارفرما مسؤول انجام كلیه تعهداتی است كه نمایندگان مزبور درقبال بیمه شده به‌عهده می‌گیرند.
5 ـ مزد یا حقوق یا كارمزد در این قانون شامل هرگونه وجوه ومزایای نقدی یا غیرنقدی مستمر است كه در مقابل كار به بیمه شده‌داده می‌شود.
6 ـ حق بیمه عبارت از وجوهی است كه به حكم این قانون و برای‌استفاده از مزایای موضوع آن به‌سازمان پرداخت می‌گردد.
7 ـ بیماری‌، وضع غیرعادی جسمی یا روحی است كه انجام‌خدمات درمانی را ایجاب می‌كند یا موجب عدم توانایی موقت‌اشتغال به كار می‌شود یا این كه موجب هر دو در آن واحد می‌گردد.
8 ـ حادثه از لحاظ این قانون اتفاقی است پیش‌بینی نشده كه تحت‌تأثیر عامل یا عوامل خارجی در اثر عمل یا اتفاق ناگهانی رخ‌می‌دهد و موجب صدماتی بر جسم یا روان بیمه شده می‌گردد.
9 ـ غرامت دستمزد به‌وجوهی اطلاق  می‌شود كه در ایام بارداری‌،بیماری و عدم توانایی موقت اشتغال به كار و عدم دریافت مزد یاحقوق  به‌حكم این قانون به جای مزد یا حقوق  به بیمه شده پرداخت‌می‌شود.
10 ـ وسایل كمك پزشكی (پروتزوارتز) وسایلی هستند كه‌به‌منظور اعاده سلامت یا برای جبران نقص جسمانی یا تقویت یكی‌از حواس به كار می‌رود.
11 ـ كمك ازدواج مبلغی است كه طبق شرایط خاصی برای جبران‌هزینه‌های ناشی از ازدواج به بیمه شده پرداخت می‌گردد.
12 ـ كمك عائله‌مندی مبلغی است كه طبق شرایط خاص در مقابل‌عائله‌مندی توسط كارفرما به بیمه شده پرداخت می‌شود.
13 ـ از كارافتادگی كلی عبارت است از كاهش قدرت كار بیمه شده‌به‌نحوی كه نتواند با اشتغال به كار سابق یا كار دیگری بیش از یك‌سوم درآمد قبلی خود را بدست آورد.
14 ـ از كارافتادگی جزئی عبارت است از كاهش قدرت كار بیمه شده‌به‌نحوی كه با اشتغال به كار سابق یا كار دیگر فقط قسمتی از درآمدخود را بدست آورد.
15 ـ بازنشستگی عبارت است از عدم اشتغال بیمه شده به كار به‌سبب رسیدن به‌سن بازنشستگی مقرر در این قانون‌.
16 ـ مستمری عبارت از وجهی است كه طبق شرایط مقرر در این‌قانون به منظور جبران قطع تمام یا قسمتی از درآمد به بیمه شده ودر صورت فوت او برای تأمین معیشت بازماندگان وی به آنان‌پرداخت می‌شود.
17 ـ غرامت مقطوع نقص عضو مبلغی است كه بطور یكجا برای‌جبران نقص عضو یا جبران تقلیل درآمد بیمه شده به شخص او داده‌می‌شود.
18 ـ كمك كفن و دفن مبلغ مقطوعی است كه به منظور تأمین‌هزینه‌های مربوط به كفن و دفن بیمه شده در مواردی كه خانواده اواین امر را به‌عهده می‌گیرند پرداخت می‌گردد.
ماده 3 ـ تأمین اجتماعی موضوع این قانون شامل موارد زیر می‌باشد:
الف ـ حوادث و بیماریها
ب ـ بارداری‌
ج ـ غرامت دستمزد
د ـ از كار افتادگی‌
ه   ـ بازنشستگی‌
و ـ مرگ‌
ز ـ مقرری بیمه بیكاری‌
تبصره 1ـ مشمولین این قانون از كمكهای ازدواج و عائله‌مندی طبق‌مقررات مربوط برخوردار خواهند شد.
تبصره 2 ـ ملاك تشخیص برای برخورداری از مزایای قانون تأمین‌اجتماعی‌، شناسنامه‌ای است كه در بدو بیمه شدن به سازمان تأمین‌اجتماعی ارائه شده یا می‌شود و هر گونه تغییراتی كه پس از آن درشناسنامه به عمل آید برای سازمان یاد شده معتبر نخواهد بود.افرادتحت تكفل بیمه شده نیز مشمول این حكم خواهند بود.
ماده 4 ـ مشمولین این قانون عبارتند از:
الف ـ افرادی كه به‌هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق  كارمی‌كنند.
ب ـ ملغی شده‌.
ج ـ دریافت‌كنندگان مستمریهای بازنشستگی‌، از كارافتادگی و فوت‌.
تبصره 1 ـ مستخدمین وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شركتهای دولتی ومستخدمین مؤسسات وابسته به دولت كه طبق قوانین مربوط‌به‌نحوی از انحاء از موارد مذكور در ماده سه این قانون بهره‌مندمی‌باشند در سایر مواردی كه قوانین خاص برای آنها وجود نداردطبق آئین‌نامه‌ای كه به پیشنهاد وزارت بهداشت‌، درمان و آموزش‌پزشكی و تأیید سازمان امور اداری و استخدامی كشور به تصویب‌هیأت وزیران خواهد رسید تابع مقررات این قانون خواهند بود.
تبصره 2 ـ مشمولین قانون استخدام نیروهای مسلح و افزارمندان‌مشمول قانون تعاون و بیمه بازنشستگی افزارمندان ارتش از شمول‌این قانون خارج بوده و تابع قانون و مقررات خاص خود خواهندبود.
تبصره 3  ملغی گردیده‌.
تبصره 4 ـ مشمولین قانون حمایت كارمندان در برابر اثرات ناشی ازپیری و از كار افتادگی و فوت كماكان تابع مقررات قانون مذكورخواهند بود، مؤسسات مشمول قانون مذكور مكلفند با اعلام‌سازمان تأمین خدمات درمانی حق بیمه درمانی سهم خود و بیمه‌شده را كسر و توسط صندوق  حمایت مربوط به سازمان نامبرده‌بپردازند. میزان حق بیمه درمانی موضوع قانون این ماده تابع ضوابط‌و مقررات بیمه خدمات درمانی موضوع تأمین خدمات درمانی‌مستخدمین دولت است و نحوة وصول آن عیناً به ترتیبی است كه‌در قانون حمایت كارمندان در برابر اثرات ناشی از پیری و از كارافتادگی و فوت پیش بینی شده است‌.
ماده 5 ـ بیمه اتباع بیگانه كه طبق قوانین و مقررات مربوط در ایران به‌كار اشتغال دارند تابع مقررات این قانون خواهد بود مگر در مواردزیر:
الف ـ در صورتی كه بین دول متبوع آنان و دولت جمهوری اسلامی‌ایران موافقتنامه‌های دو جانبه یا چند جانبه تأمین اجتماعی منعقدشده باشد كه در این صورت طبق موافقتنامه عمل خواهد شد.
ب ـ هرگاه تبعه بیگانه طبق گواهی مقامات صالح دولت متبوع خوددر مدت اشتغال در ایران در كشور خود یا در كشور دیگر در مواردپیش‌بینی شده در ماده 3 این قانون كلاً یا بعضاً بیمه شده باشند كه دراین صورت در همان موارد از شمول مقررات این قانون معاف‌می‌باشند.
تبصره ـ حوادث ناشی از كار اتباع كشورهای ملحق شده به مقاوله‌نامه شماره (9) سازمان بین المللی كار از شمول بند «ب‌» مستثنی‌می‌باشد و نرخ و مأخذ حق بیمه طبق آیین نامه‌ای خواهد بود كه‌توسط سازمان تأمین اجتماعی تهیه و به تصویب هیأت وزیران‌خواهد رسید.
ماده 6 ـ اجرای هر یك از موارد مندرج در ماده سه این قانون درباره‌روستائیان و افراد خانواده آنها به تدریج در مناطق مختلف مملكت‌و به تناسب توسعه امكانات و مقدورات سازمان به پیشنهاد هیأت‌مدیره و تصویب شورای عالی سازمان با توجه به ماده 117 این‌قانون خواهد بود.
ماده 7 ـ افراد شاغل در فعالیتهائی كه تا تاریخ تصویب این قانون‌مشمول بیمه‌های اجتماعی اعلام نشده‌اند به ترتیب زیر به پیشنهادهیأت مدیره و تصویب وزیر بهداشت‌، درمان و آموزش پزشكی‌مشمول مقررات این قانون قرار خواهند گرفت‌:
الف ـ موارد مذكور در بندهای (ج‌، د، ه  ، و) مادة 3 این قانون به‌تدریج و با توجه به امكانات سازمان اجراء خواهد شد و دراین‌صورت میزان حق بیمه با توجه به ماده 28 این قانون تا خاتمه‌سال 1354، 19 % حقوق  یا مزد و از اول سال 1355 معادل 21%حقوق  و یا مزد خواهد بود كه در سال 1354 كارفرما 13% و بیمه‌شده 4% و دولت 2% و از سال 1355 كارفرما 14% و بیمه شده 5%و دولت 2% می‌پردازند.
ب ـ موارد مذكور در بندهای الف و ب ماده 3 این قانون به تدریج ودر صورتی اجراء خواهد شد كه سازمان وسایل و امكانات درمانی‌لازم را برای بیمه شدگان فراهم نموده باشد.
الزام كارفرمایان یا افرادی كه به‌موجب این ماده مشمول مقررات این‌قانون می‌شوند به‌تادیه حق بیمه از تاریخی است كه بیمه آنها ازطریق انتشار آگهی در روزنامه و یا كتباً اعلام می‌شود.
ماده 8 ـ بیمه افراد و شاغلین فعالیتهائی كه تا تاریخ تصویب این قانون‌به‌نحوی از انحاء مشمول مقررات قانون بیمه‌های اجتماعی یا قانون‌بیمه‌های اجتماعی روستائیان قرار گرفته‌اند با توجه به مقررات این‌قانون ادامه خواهد یافت‌.
تبصره ـ شرایط مربوط به ادامه تمام و یا قسمتی از بیمه‌های مقرر دراین قانون برای كسانی كه به‌علتی غیر از علل مندرج در این قانون ازردیف بیمه شدگان خارج شوند به موجب آئین‌نامه مربوط تعیین‌خواهد گردید و به هرحال پرداخت كلیه حق بیمه در این قبیل مواردبه‌عهده بیمه شده خواهد بود.
ماده 9 ـ ملغی شده است‌.
ماده 10 ـ از تاریخ اجرای این قانون سازمان بیمه‌های اجتماعی وسازمان بیمه‌های اجتماعی روستائیان در سازمان تأمین اجتماعی‌ادغام می‌شوند و كلیه وظایف‌، تعهدات‌، دیون‌، مطالبات‌، بودجه‌،دارائی و كاركنان آنها با حفظ حقوق  و سوابق و مزایای استخدامی‌خود كه تا تاریخ تصویب و اجرای آئین‌نامه موضوع ماده 13 این‌قانون معتبر خواهد بود به سازمان منتقل می‌گردند.
ماده 11 ـ و تبصره آن منتفی شده است‌.

فصل دوم‌: اركان و تشكیلات‌
ماده 12 تا 17 منسوخ شده است‌.
ماده 18 ـ آئین نامه داخلی شورای عالی سازمان پس از تصویب شورابه موقع اجرا گذارده خواهد شد.
مواد 19 تا انتهای ماده 27 منسوخ شده است‌.

فصل‌سوم‌: منابع‌ درآمد ـ مأخذ احتساب‌ حق‌ بیمه‌ و نحوة ‌وصول‌ آن‌
ماده 28 ـ منابع درآمد سازمان به شرح زیر می‌باشد:
1 ـ حق بیمه از اول مهر ماه تا پایان سال 1354 به میزان بیست وهشت درصد مزد یا حقوق  است كه هفت درصد آن به‌عهده بیمه‌شده و هیجده درصد به‌عهده كارفرما و سه درصد به وسیله دولت‌تأمین خواهد شد.
2 ـ درآمد حاصل از وجوه و ذخایر و اموال سازمان‌.
3 ـ وجوه حاصل از خسارات و جریمه‌های نقدی مقرر در این قانون‌.
4 ـ كمكها و هدایا.
تبصره 1 ـ از اول سال 1355 حق بیمه سهم كارفرما بیست درصد مزدیا حقوق  بیمه شده خواهد بود و با احتساب سهم بیمه شده وكمك دولت كل حق بیمه به سی درصد مزد یا حقوق  افزایش‌می‌یابد.
تبصره 2 ـ دولت مكلف است حق بیمه سهم خود را به طور یكجا دربودجه سالانه كل كشور منظور و به سازمان پرداخت كند.
تبصره 3 ـ سازمان باید حداقل هر سه سال یكبار امور مالی خود را بااصول محاسبات احتمالی تطبیق و مراتب را به شورای عالی‌گزارش دهد.
ماده 29 ـ نه درصد از مأخذ محاسبه حق بیمه مذكور در ماده 28 قانون‌حسب مورد برای تأمین هزینه‌های ناشی از موارد مذكور در بندهای‌الف و ب ماده 3 این قانون تخصیص می‌یابد و بقیه به سایر تعهدات‌اختصاص خواهد یافت‌.
تبصره ـ غرامت دستمزد ایام بیماری بیمه شدگان كه از طرف كارفرماپرداخت نمی‌شود به‌عهده سازمان می‌باشد.
ماده 30 ـ كارفرمایان موظفند از كلیه وجوه و مزایای مذكور در بند 5مادة 2 این قانون حق بیمه مقرر را كسر و به‌اضافه سهم خود به‌سازمان پرداخت نمایند.
تبصره ـ ارزش مزایای غیرنقدی مستمر مانند ند مواد غذائی‌، پوشاك‌و نظایر آنها طبق آئین‌نامه‌ای كه به‌پیشنهاد هیأت مدیره به تصویب‌شورای عالی خواهد رسید به طور مقطوع تعیین و حق بیمه از آن‌دریافت می‌گردد.
ماده 31 ـ در مورد بیمه شدگانی كه تمام یا قسمتی از مزد و درآمد آنهابه وسیله مشتریان یا مراجعین تأمین می‌شود درآمد تقریبی هر طبقه‌یا حرفه مقطوعاً به پیشنهاد هیأت مدیره و تصویب شورای عالی‌تعیین و مأخذ دریافت حق بیمه قرار خواهد گرفت‌.
ماده 32 ـ در مورد بیمه شدگانی كه كارمزد دریافت می‌دارند حق بیمه به‌مأخذ كل درآمد ماهانه آنها احتساب و دریافت می‌گردد. این حق‌بیمه در هیچ مورد نباید از حق بیمه‌ای كه به حداقل مزد كارگر عادی‌تعلق می‌گیرد كمتر باشد.
ماده 33 ـ حق بیمه كارآموزان باید به نسبت مزد یا حقوق  آنها پرداخت‌شود و در هر حال میزان حق بیمه در این مورد نباید از میزانی كه به‌حداقل مزد یا حقوق  تعلق می‌گیرد كمتر باشد. در صورتی كه مزد یاحقوق  كارآموز كمتر از حداقل دستمزد باشد پرداخت ما به التفاوت‌حق بیمه سهم كارآموز به‌عهده كارفرما خواهد بود.
ماده 34 ـ در صورتی كه بیمه شده برای دو یا چند كارفرما كار كند هریك از كارفرمایان مكلفند به نسبت مزد یا حقوقی كه می‌پردازند حق‌بیمة سهم بیمه شده را از مزد یا حقوق  او كسر و به انضمام سهم خودبه سازمان پرداخت نمایند.
ماده 35 ـ سازمان می‌تواند در موارد لزوم با تصویب شورای عالی‌سازمان‌، مزد یا حقوق  بیمه‌شدگان بعضی از فعالیتها را طبقه‌بندی‌نماید و حق بیمه را به مأخذ درآمد مقطوع وصول و كمك‌های‌نقدی را بر همان اساس محاسبه و پرداخت نماید.
ماده 36 ـ كارفرما مسؤول پرداخت حق بیمه سهم خود و بیمه شده به‌سازمان می‌باشد و مكلف است در موقع پرداخت مزد یا حقوق  ومزایا سهم بیمه شده را كسر نموده و سهم خود را بر آن افزوده به‌سازمان تأدیه نماید. در صورتی كه كارفرما از كسر حق بیمه سهم‌بیمه شده خودداری كند شخصاً مسؤول پرداخت آن خواهد بود.تأخیر كارفرما در پرداخت حق بیمه یا عدم پرداخت آن رافع‌مسؤولیت و تعهدات سازمان در مقابل بیمه شده نخواهد بود.
تبصره ـ بیمه شدگانی كه تمام یا قسمتی از درآمد آنها به ترتیب مذكوردر ماده 31 این قانون تأمین می‌شود مكلفند حق بیمه سهم خود رابرای پرداخت به سازمان به‌كارفرما تأدیه نمایند ولی در هر حال‌كارفرما مسؤول پرداخت حق بیمه خواهد بود.
ماده 37 ـ هنگام نقل و انتقال عین یا منافع مؤسسات و كارگاههای‌مشمول این قانون اعم از اینكه انتقال به صورت قطعی شرطی ـرهنی ـ صلح حقوق  یا اجاره باشد و اعم از اینكه انتقال بطور رسمی‌یا غیر رسمی انجام بگیرد انتقال گیرنده مكلف است گواهی سازمان‌را مبنی بر نداشتن بدهی معوق  بابت حق بیمه و متفرعات آن ازانتقال دهنده مطالبه نماید. دفاتر اسناد رسمی مكلفند در موقع‌تنظیم سند از سازمان راجع به بدهی واگذار كننده استعلام نمایند. درصورتی كه سازمان ظرف 15 روز از تاریخ ورود برگ استعلام به‌دفتر سازمان پاسخی به‌دفترخانه ندهد، دفترخانه معامله را بدون‌مفاصاحساب ثبت خواهد كرد. در صورتی كه بنا به اعلام سازمان‌،واگذار كننده بدهی داشته باشد می‌تواند با پرداخت بدهی معامله راانجام دهد بدون اینكه پرداخت بدهی حق واگذاركننده را نسبت به‌اعتراض به تشخیص سازمان و رسیدگی به میزان حق بیمه ساقط‌كند. در صورت انجام معامله بدون ارائه گواهی مذكور انتقال دهنده‌و انتقال گیرنده برای پرداخت مطالبات سازمان دارای مسؤولیت‌تضامنی خواهند بود. وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شركتهای دولتی‌همچنین شهرداریها و اطاقهای اصناف و سایر مراجع ذیربط مكلفنددر موقع تقاضای تجدید پروانه كسب یا هر نوع فعالیت دیگرمفاصاحساب پرداخت حق بیمه را از متقاضی مطالبه نمایند. در هرحال تجدید پروانه كسب موكول به ارائه مفاصاحساب پرداخت حق‌بیمه می‌باشد.
تبصره ـ سازمان مكلف است حداكثر پس از یك ماه از تاریخ ثبت‌تقاضا، مفاصا حساب صادر و به تقاضاكننده تسلیم نماید.
ماده 38 ـ  در مواردی كه انجام كار بطور مقاطعه به اشخاص حقیقی یاحقوقی واگذار می‌شود كارفرما باید در قراردادی كه منعقد می‌كندمقاطعه كار را متعهد نماید كه كاركنان خود و همچنین كاركنان‌مقاطعه‌كاران فرعی را نزد سازمان بیمه نماید و كل حق بیمه را به‌ترتیب مقرر در ماده 28 این قانون بپردازد. پرداخت پنج درصد بهای‌كل كار مقاطعه كار از طرف كارفرما موكول به ارائه مفاصا حساب ازطرف سازمان خواهد بود. در مورد مقاطعه كارانی كه صورت مزد وحق بیمه كاركنان خود را در موعد مقرر به سازمان تسلیم و پرداخت‌می‌كنند معادل حق بیمه پرداختی بنابه درخواست سازمان از مبلغ‌مذكور آزاد خواهد شد. هرگاه كارفرما آخرین قسط مقاطعه كار رابدون مطالبه مفاصا حساب سازمان بپردازد مسؤول پرداخت حق‌بیمه مقرر و خسارات مربوط خواهد بود و حق دارد وجوهی را كه ازاین بابت به سازمان پرداخته است از مقاطعه كار مطالبه و وصول‌نماید.
كلیه وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شركتهای دولتی همچنین شهرداریهاو اطاق  اصناف و مؤسسات غیردولتی و مؤسسات خیریه و عام‌المنفعه مشمول مقررات این ماده می‌باشند.
تبصره ـ كلیه كارفرمایان موضوع این ماده و ماده 29 قانون بیمه‌های‌اجتماعی سابق‌، مكلفند مطالبات سازمان تأمین اجتماعی را ازمقاطعه‌كاران و مهندسین مشاوری كه حداقل یكسال از تاریخ‌خاتمه‌، تعلیق و یا فسخ قرارداد آنان گذشته و در این فاصله جهت‌پرداخت حق بیمه كاركنان شاغل در اجرای قرارداد و ارائه مفاصاحساب سازمان تأمین اجتماعی مراجعه ننموده‌اند ضمن اعلام‌فهرست مشخصات مقاطعه‌كاران و مهندسین مشاور از محل پنج‌درصد كل كار و آخرین قسط نگهداری شده به این سازمان پرداخت‌نمایند. میزان حق بیمه پس از قطعی شدن طبق قانون و براساس آراءهیأت تجدیدنظر موضوع ماده 44 قانون تأمین اجتماعی و ابلاغ‌مجدد به پیمانكار جهت پرداخت بدهی حق بیمه ظرف 20 روز ازتاریخ ابلاغ توسط سازمان تأمین اجتماعی اعلام خواهد شد.
نحوه اجرای این تبصره بموجب آئین‌نامه‌ای خواهد بود كه توسط‌سازمان تأمین اجتماعی تهیه و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
ماده 39 ـ كارفرما مكلف است حق بیمه مربوط به هر ماه را حداكثر تاآخرین روز ماه بعد به سازمان بپردازد. همچنین صورت مزد یاحقوق  بیمه شدگان را به ترتیبی كه در آئین نامه طرز تنظیم و ارسال‌صورت مزد كه به تصویب شورای عالی سازمان خواهد رسید به‌سازمان تسلیم نماید. سازمان حداكثر ظرف شش ماه از تاریخ‌دریافت صورت مزد، اسناد و مدارك كارفرما را مورد رسیدگی قرارداده و در صورت مشاهده نقص یا اختلاف یا مغایرت به شرح مادة‌100 این قانون اقدام و ما به التفاوت را وصول می‌نماید. هر گاه‌كارفرما از ارائه اسناد و مدارك امتناع كند سازمان ما به التفاوت حق‌بیمه را رأساً تعیین و مطالبه و وصول خواهد كرد.
ماده 40 ـ در صورتی كه كارفرما از ارسال صورت مزد مذكور در ماده‌39 این قانون خودداری كند سازمان می‌تواند حق بیمه را رأساً تعیین‌و از كارفرما مطالبه و وصول نماید.
ماده 41 ـ در مواردی كه نوع كار ایجاب كند سازمان می‌تواند به پیشنهادهیأت مدیره و تصویب شورای عالی سازمان نسبت مزد را به كل كارانجام یافته تعیین و حق بیمه متعلق را به همان نسبت مطالبه ووصول نماید.
ماده 42 ـ در صورتی كه كارفرما به میزان حق بیمه و خسارت تأخیرتعیین شده از طرف سازمان معترض باشد می‌تواند ظرف سی روز ازتاریخ ابلاغ‌، اعتراض خود را كتباً به سازمان تسلیم نماید. سازمان‌مكلف است اعتراض كارفرما را حداكثر تا یك ماه پس از دریافت آن‌در هیأت بدوی تشخیص مطالبات مطرح نماید. در صورت عدم‌اعتراض كارفرما ظرف مدت مقرر، تشخیص سازمان قطعی و میزان‌حق بیمه و خسارات تعیین شده طبق ماده 50 این قانون وصول‌خواهد شد.
ماده 43 ـ هیأتهای بدوی تشخیص مطالبات سازمان از افراد زیر تشكیل‌می‌گردند:
1 ـ نماینده وزارت بهداشت‌، درمان و آموزش پزشكی كه ریاست‌هیأت را به‌عهده خواهد داشت‌.
2 ـ یك‌نفر به‌عنوان نماینده كارفرما به انتخاب اتاق  بازرگانی وصنایع و معادن ایران در مورد بازرگانان و صاحبان صنایع یا یك‌نفرنماینده صنف مربوط‌، به معرفی اصناف در مورد افراد صنفی وصاحبان حرف و مشاغل آزاد.
3 ـ یك‌نفر به انتخاب شورای عالی تأمین اجتماعی‌
4 ـ نماینده كارگران در مورد كارگران مشمول قانون تأمین اجتماعی‌حسب مورد به انتخاب كانون عالی شوراهای اسلامی كار، كانون‌عالی انجمن‌های صنفی كارگران و یا مجمع نمایندگان كارگران درصورت تشكیل و در غیر این صورت به انتخاب وزیر كار و اموراجتماعی‌.
آراء هیأتهای بدوی در صورتی كه مبلغ مورد مطالبه سازمان اعم ازاصل حق بیمه و خسارات یك میلیون و پانصدهزار (000/1500)ریال یا كمتر باشد و یا اینكه در موعد مقرر مورد اعتراض واقع نشودقطعی و لازم الاجرا خواهد بود. در صورتی كه مبلغ مورد مطالبه‌بیش از یك میلیون و پانصدهزار (000/1500) ریال باشد كارفرما وسازمان ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ واقعی یا قانونی رای هیأت‌بدوی‌، حق تقاضای تجدیدنظر خواهند داشت‌.
ماده 44 ـ هیأتهای تجدیدنظر تشخیص مطالبات در مراكز استانها باشركت افراد زیر تشكیل می‌شود:
1 ـ نماینده وزارت بهداشت‌، درمان و آموزش پزشكی كه ریاست‌هیأت را به‌عهده خواهد داشت‌.
2 ـ یك‌نفر از قضات دادگستری به انتخاب وزارت دادگستری‌.
3 ـ یك‌نفر به انتخاب شورای عالی تأمین اجتماعی‌.
4 ـ نماینده‌سازمان‌به‌انتخاب‌رئیس‌هیأت‌مدیره‌ومدیرعامل سازمان‌.
5 ـ یك‌نفر به‌عنوان نماینده كارفرما به انتخاب اتاق  بازرگانی وصنایع و معادن ایران در مورد بازرگانان و صاحبان صنایع یا یك‌نفرنماینده شورای مركزی اصناف در مورد افراد صنفی و صاحبان‌حرف و مشاغل آزاد.
آراء هیأت تجدیدنظر قطعی و لازم‌الاجراء است‌.
تبصره ـ هیأت‌های بدوی و تجدیدنظر تاریخ رسیدگی را به كارفرماابلاغ‌خواهندكردوحضوركارفرما برای ادای توضیحات بلامانع است‌.
ماده 45 ـ نحوه تسلیم اعتراض و درخواست تجدیدنظر و تشكیل‌جلسات هیأتها و ترتیب رسیدگی و صدور رای و ابلاغ به‌موجب‌آئین‌نامه‌ای خواهد بود كه به پیشنهاد هیأت مدیره سازمان به‌تصویب شورای عالی سازمان خواهد رسید.
ماده 46 ـ سازمان می‌تواند به درخواست كارفرما بدهی او را حداكثر تاسی و شش قسط ماهانه تقسیط نماید و در این صورت كارفرما بایدمعادل دوازده درصد در سال نسبت به مانده بدهی خود بهره به‌سازمان بپردازد. در صورتی كه كارفرما هر یك از اقساط مقرر را درراس موعد پرداخت نكند بقیه اقساط تبدیل به حال شده و طبق‌ماده 50 این قانون وصول خواهد شد.
تبصره ـ به موجب قانون منع دریافت خسارت و جرایم‌مصوب‌1361 منتفی شده است‌.
ماده 47 ـ كارفرمایان مكلفند صورت مزد و حقوق  و مزایای بیمه‌شدگان همچنین دفاتر و مدارك لازم را در موقع مراجعه بازرس‌سازمان در اختیار او بگذارند. بازرسان سازمان می‌توانند از تمام یاقسمتی از دفاتر و مدارك مذكور رونوشت یا عكس تهیه و برای‌كسب اطلاعات لازم به هر یك از رؤسا و كارمندان و كارگران كارگاه‌و مراجع ذیربط مراجعه نمایند. بازرسان سازمان حق دارندكارگاههای مشمول قانون را مورد بازرسی قرار دهند و دارای همان‌اختیارات و مسؤولیت‌های مذكور در مواد 52 و 53 قانون كارخواهند بود. نتیجه بازرسی حداكثر ظرف یك ماه از طرف سازمان‌به كارفرما اعلام خواهد شد.
ماده 48 ـ از تاریخی كه سازمان با توجه به مادة 7 این قانون گروه‌جدیدی را مشمول بیمه اعلام نماید ملزم به انجام تعهدات قانونی‌طبق مقررات نسبت به بیمه شدگان خواهد بود و كارفرمایان‌موظفند حق بیمه را از همان تاریخی كه گروه مزبور مشمول بیمه‌اعلام شده است به سازمان بپردازند.
تبصره ـ در صورت عدم ارسال صورت مزد در موعد مقرر از طرف‌كارفرما سازمان می‌تواند مزد یا حقوق  بیمه شدگان را بر اساس‌مأخذی كه طبق مادة 40 این قانون مبنای تعیین حق بیمه قرار گرفته‌است احتساب و مأخذ پرداخت مزایای نقدی قرار دهد. در مواردی‌كه تعیین مزد یا حقوق  بیمه شده به طریق مذكور میسر نباشدسازمان می‌تواند مزایای نقدی را به‌مأخذ حداقل مزد یا حقوق  بطورعلی الحساب پرداخت نماید.
ماده 49 ـ مطالبات سازمان ناشی از اجرای این قانون در عداد مطالبات‌ممتاز می‌باشد.
ماده 50 ـ مطالبات سازمان بابت حق بیمه و خسارات تأخیر وجریمه‌های نقدی كه ناشی از اجرای این قانون یا قوانین سابق‌بیمه‌های اجتماعی و قانون بیمه‌های اجتماعی روستائیان باشد،همچنین هزینه‌های انجام شده طبق مواد 66 و 90 خسارات مذكوردر مواد 98 و 100 این قانون در حكم مطالبات مستند به اسنادلازم‌الاجرا بوده و طبق مقررات مربوط به اجرای مفاد اسناد رسمی‌به وسیله مأمورین اجرای سازمان قابل وصول می‌باشد. آئین‌نامه‌اجرائی این ماده حداكثر ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این قانون‌از طرف سازمان تهیه و پس از تصویب وزارت بهداشت‌، درمان وآموزش پزشكی و وزارت دادگستری به موقع اجراء گذارده خواهدشد. تا تصویب آئین‌نامه مزبور مقررات این ماده توسط مأمورین‌اجرای احكام محاكم دادگستری بر اساس آئین‌نامه ماده 35 قانون‌بیمه‌های اجتماعی اجراء خواهد شد.

فصل چهارم‌: مقررات مالی‌
ماده 51 ـ هیأت مدیره مكلف است تا اول دی ماه هر سال بودجه كل‌سازمان را برای سال بعد تنظیم و به شورای عالی سازمان پیشنهادنماید. شورای عالی سازمان مكلف است حداكثر تا پانزدهم اسفندماه بودجه سال بعد را تصویب و به هیأت مدیره ابلاغ نماید.
تبصره ـ منتفی شده است‌.
ماده 52 ـ مانده درآمد پس از وضع مخارج و كلیه درآمدهای حاصل ازخسارات و زیان دیركرد و بهره سپرده‌ها و سود اوراق  بهادار و سودسرمایه‌گذاری‌ها و درآمد حاصل از فروش و یا واگذاری و یابهره‌برداری از اموال سازمان كلاً به حساب ذخائر منظور خواهد شد.
تبصره 1 ـ شورای عالی سازمان هر سال به پیشنهاد هیأت مدیره ازمحل ذخائر، مبلغی جهت خرید اموال غیرمنقول و ایجادساختمانها یا تأسیسات و تجهیزات جدید كه اعتبار آن در بودجه‌سازمان تأمین نشده باشد تخصیص خواهد داد.
تبصره 2 ـ منتفی شده است‌.
ماده 53 ـ ذخایر سازمان نزد بانك رفاه كارگران متمركز خواهد شد.بانك مذكور ذخائر مزبور را تحت نظر هیأتی با تصویب شورای‌عالی سازمان به كار خواهد انداخت‌.

فصل پنجم‌: حوادث و بیماریها و بارداری‌
ماده 54 ـ بیمه شدگان و افراد خانواده آنها از زمانی كه مشمول مقررات‌این قانون قرار می‌گیرند در صورت مصدوم شدن بر اثر حوادث یاابتلاء به بیماری می‌توانند از خدمات پزشكی استفاده نمایند.خدمات پزشكی كه به عهده سازمان تأمین اجتماعی است شامل‌كلیه اقدامات درمانی سرپایی ـ بیمارستانی ـ تحویل داروهای لازم وانجام آزمایشات تشخیص طبی می‌باشد.
ماده 55 ـ خدمات‌درمانی‌موضوع‌این‌قانون‌به‌دوصورت‌انجام می‌گیرد:
الف ـ اولویت درمان به روش درمان مستقیم داده شود.
ب ـ استفاده از روش درمان غیرمستقیم با اختیار و تشخیص وزارت‌بهداشت‌، درمان و آموزش پزشكی به‌موجب آئین‌نامه‌ای خواهد بودكه سازمان تأمین اجتماعی ظرف مدت 15 روز پس از تصویب این‌ماده تهیه و به مرحله اجرا درخواهد آمد.
تبصره ـ به موجب قانون الزام سازمان تأمین اجتماعی‌... مصوب‌1368 منتفی شده است‌.
ماده 56 ـ به منظور توانبخشی‌، ترمیم و تجدید فعالیت بیمه شدگان‌آسیب دیده كه قدرت كار اولیه خود را از دست داده‌اند سازمان تأمین‌اجتماعی برای اشتغال آنها به كارهای مناسب دیگر طبق‌آئین‌نامه‌هائی كه از طرف شورای فنی سازمان مذكور پیشنهاد و به‌تصویب شورای عالی سازمان خواهد رسید از طریق مؤسسات‌حرفه‌ای معلولین اقدام خواهد نمود.
ماده 57 ـ در صورتی كه معالجه بیمار مستلزم انتقال او از روستا یا ازشهرستان به شهرستان دیگر باشد ترتیب نقل و انتقال طبق ضوابطی‌خواهد بود كه از طرف سازمان تأمین اجتماعی پیشنهاد و به‌تصویب شورای فنی سازمان مذكور می‌رسد.
ماده 58 ـ افراد خانواده بیمه شده كه از كمكهای مقرر در مادة 54 این‌قانون استفاده می‌كنند عبارتند از:
1 ـ همسر بیمه شده‌.
2 ـ شوهر بیمه شده در صورتی كه معاش او توسط بیمه شده زن‌تأمین می‌شود و سن او از شصت سال متجاوز باشد یا طبق نظركمیسیون پزشكی موضوع ماده 91 این قانون از كار افتاده شناخته‌شود.
3 ـ فرزندان بیمه شده كه دارای یكی از شرایط زیر باشند:
الف ـ كمتر از هیجده سال تمام داشته باشند و در مورد فرزندان اناث‌به شرط نداشتن شوهر تا بیست سالگی و یا منحصراً طبق‌گواهی‌یكی‌ازمؤسسات‌رسمی‌آموزشی‌به‌تحصیل‌اشتغال‌داشته‌باشند.
ب ـ در اثر بیماری یا نقص عضو طبق گواهی سازمان تأمین‌اجتماعی خدمات درمانی قادر به كار نباشند.
4 ـ پدر و مادر تحت تكفل بیمه شده مشروط براینكه سن پدر ازشصت سال و سن مادر از پنجاه و پنج سال متجاوز باشد و یا اینكه‌به تشخیص كمیسیونهای پزشكی موضوع ماده 91 از كارافتاده باشندو در هر حال از سازمان مستمری دریافت ننمایند.
ماده 59 ـ بیمه‌شدگانی كه تحت معالجه و یا درمانهای توانبخشی قرارمی‌گیرند و بنا به تشخیص سازمان تأمین اجتماعی موقتاً قادر به كارنیستند به شرط عدم اشتغال به كار و عدم دریافت مزد یا حقوق ،استحقاق  دریافت غرامت دستمزد را با رعایت شرایط زیر خواهندداشت‌:
الف ـ بیمه شده بر اثر حوادث ناشی از كار و غیرناشی از كار یابیماریهای حرفه‌ای تحت درمان قرار گرفته باشد.
ب ـ در صورتی كه بیمه شده به سبب بیماری و طبق گواهی پزشك‌احتیاج به استراحت مطلق یا بستری شدن داشته باشد و در تاریخ‌اعلام بیماری مشغول به كار بوده و یا در مرخصی استحقاقی باشد.
ماده 60 ـ حوادث ناشی از كار حوادثی است كه در حین انجام وظیفه وبه سبب آن برای بیمه شده اتفاق  می‌افتد. مقصود از حین انجام‌وظیفه تمام اوقاتی است كه بیمه شده در كارگاه یا مؤسسات وابسته‌یا ساختمانها و محوطه آن مشغول كار باشد و یا به دستور كارفرمادر خارج از محوطه كارگاه عهده‌دار انجام مأموریتی باشد. اوقات‌مراجعه به درمانگاه و یا بیمارستان و یا برای معالجات درمانی وتوانبخشی و اوقات رفت و برگشت بیمه شده از منزل به كارگاه جزءاوقات انجام وظیفه محسوب می‌گردد مشروط براینكه حادثه درزمان عادی رفت و برگشت به كارگاه اتفاق  افتاده باشد. حوادثی كه‌برای بیمه شده حین اقدام برای نجات سایر بیمه شدگان و مساعدت‌به آنان اتفاق  می‌افتد حادثه ناشی از كار محسوب می‌شود.
ماده 61 ـ بیماریهای حرفه‌ای به موجب جدولی كه به پیشنهاد هیأت‌مدیره به تصویب شورای عالی سازمان خواهد رسید تعیین می‌گردد.مدت مسؤولیت سازمان تأمین اجتماعی نسبت به درمان هر یك ازبیماریهای حرفه‌ای پس از تغییر كار بیمه شده به شرحی است كه درجدول مزبور قید می‌شود.
ماده 62 ـ مدت پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری و میزان آن به‌شرح زیر می‌باشد:
1 ـ غرامت دستمزد از اولین روزی كه بیمه شده یا بر اثر حادثه یابیماری حرفه‌ای و به موجب تشخیص سازمان تأمین اجتماعی قادربه كار نباشد پرداخت خواهد شد. در مواردی كه عدم اشتغال به كار ومعالجه به سبب بیماری باشد در صورتی كه بیمار در بیمارستان‌بستری نشود غرامت دستمزد از روز چهارم پرداخت خواهد شد.
2 ـ پرداخت غرامت دستمزد تا زمانی كه بیمه شده به تشخیص‌سازمان تأمین اجتماعی قادر به كار نبوده و به موجب مقررات این‌قانون از كار افتاده شناخته نشده باشد ادامه خواهد یافت‌.
3 ـ غرامت دستمزد بیمه شده‌ای كه دارای همسر یا فرزند یا پدر و یامادر تحت تكفل باشد به میزان سه چهارم آخرین مزد یا حقوق روزانه او پرداخت می‌گردد.
4 ـ غرامت دستمزد بیمه شده‌ای كه همسر یا فرزند یا پدر و مادرتحت تكفل نداشته باشد معادل دو سوم آخرین مزد یا حقوق  روزانه‌او می‌باشد مگر اینكه بیمه شده به هزینه سازمان بستری شود كه دراین صورت غرامت دستمزد معادل یك دوم آخرین مزد یا حقوق روزانه وی خواهد بود.
5 ـ هرگاه سازمان بیمه شده‌ای را برای معالجه به شهرستان دیگری‌اعزام دارد و درمان او را بطور سرپائی انجام دهد علاوه بر غرامت‌دستمزد متعلق معادل صد در صد غرامت دستمزد روزانه هم بابت‌هزینه هر روز اقامت او پرداخت خواهد شد.
در صورتی كه به تشخیص پزشك معالج مادام كه بیمار احتیاج به‌همراه داشته باشد علاوه بر مخارج مسافرت معادل پنجاه درصدحقوق  یا دستمزد بیمه شده نیز به همراه بیمار از طرف سازمان‌پرداخت خواهد شد.
ماده 63 ـ در مورد بیماریها یا حوادث‌، آخرین مزد یا حقوق  روزانه بیمه‌شده به منظور محاسبه غرامت دستمزد ایام بیماری عبارت است ازجمع كل دریافتی بیمه شده كه به مأخذ آن حق بیمه دریافت شده‌است در آخرین 90 روز قبل از شروع بیماری تقسیم به روزهای كارو در مورد بیمه شدگانی كه كارمزد دریافت می‌كنند آخرین مزدعبارت است از جمع كل دریافتی بیمه شده كه به مأخذ آن حق بیمه‌دریافت شده است در آخرین 90 روز قبل از شروع بیماری تقسیم بر90 مشروط براینكه غرامت دستمزد این مبلغ از غرامت دستمزدی‌كه به حداقل مزد كارگر عادی تعلق می‌گیرد كمتر نباشد. در صورتی‌كه بیمه شده دریافت كننده كارمزد ظرف سه ماه مذكور مدتی ازغرامت دستمزد استفاده كرده باشد متوسط دستمزدی كه مبنای‌محاسبه غرامت دستمزد مذكور قرار گرفته است به منزله دستمزدروزانه ایام بیماری تلقی و در محاسبه منظور خواهد شد.
ماده 64 ـ در مواردی كه كارفرمایان طبق قوانین و مقررات دیگری‌مكلف باشند حقوق  یا مزد بیمه شدگان بیمار خود را پرداخت‌نمایند سازمان فقط عهده‌دار معالجه آنها طبق مقررات این قانون‌خواهد بود.
تبصره ـ در مواردی كه كارفرمایان طبق قوانین و مقررات دیگری‌مكلف باشند حقوق  كارگران مسلول خود را پرداخت نمایند سازمان‌فقط عهده‌دار معالجه آنها طبق مقررات این قانون خواهد بود.
ماده 65 ـ در صورت وقوع حادثه ناشی از كار، كارفرما مكلف است‌اقدامات لازم اولیه را برای جلوگیری از تشدید وضع حادثه دیده به‌عمل آورده و مراتب را ظرف سه روز اداری كتباً به اطلاع سازمان‌برساند. در صورتی كه كارفرما بابت اقدامات اولیه مذكور متحمل‌هزینه‌ای شده باشد سازمان هزینة مربوط را خواهد پرداخت‌.
ماده 66 ـ در صورتی كه ثابت شود وقوع حادثه مستقیماً ناشی از عدم‌رعایت مقررات حفاظت فنی و بروز بیماری ناشی از عدم مقررات‌بهداشتی و احتیاط لازم از طرف كارفرما یا نمایندگان او بوده‌سازمان هزینه‌های مربوط به معالجه و غرامات و مستمری‌ها و غیره‌را پرداخته و طبق ماده 50 این قانون از كارفرما مطالبه و وصول‌خواهد نمود.
تبصره 1 ـ مقصر می‌تواند با پرداخت معادل ده سال مستمری موضوع‌این ماده به سازمان از این بابت بری‌الذمه شود.
تبصره 2 ـ هرگاه بیمه شده مشمول مقررات مربوط به بیمه شخص‌ثالث باشد در صورت وقوع حادثه سازمان شخصاً كمكهای مقرر دراین قانون را نسبت به بیمه شده انجام خواهد داد و شركتهای بیمه‌موظفند خسارات وارده به سازمان را در حدود تعهدات خود نسبت‌به شخص ثالث بپردازند.
ماده 67 ـ بیمه شده زن یا همسر بیمه شده مرد در صورتی كه ظرف یك‌سال قبل از زایمان سابقه پرداخت حق بیمه شصت روز را داشته‌باشد می‌تواند به شرط عدم اشتغال به كار از كمك بارداری استفاده‌نماید. كمك بارداری دو سوم آخرین مزد یا حقوق  بیمه شده طبق‌ماده 63 می‌باشد كه حداكثر برای مدت دوازده هفته جمعاً قبل و بعداز زایمان بدون كسر سه روز اول پرداخت خواهد شد.
ماده 68 ـ بیمه شده زن یا همسر بیمه شده مرد در صورتی كه در طول‌مدت یكسال قبل از وضع حمل حق بیمه شصت روز را پرداخته‌باشد از كمك‌ها و معاینه‌های طبی و معالجات قبل از زایمان و حین‌زایمان و بعد از وضع حمل استفاده خواهد كرد. سازمان بنابه‌درخواست بیمه شده می‌تواند بجای كمكهای مذكور مبلغی وجه‌نقد به بیمه شده پرداخت نماید، مبلغ مزبور در آئین‌نامه‌ای كه ازطرف هیأت مدیره سازمان تهیه و به تصویب شورای عالی سازمان‌می‌رسد تعیین خواهد شد.
ماده 69 ـ در صورتی كه بیمه شده زن و یا همسر بیمه شده مرد به‌بیماریهائی مبتلا شود كه شیردادن برای طفل او زیان‌آور باشد یا پس‌از زایمان فوت شود شیر مورد نیاز تا 18 ماهگی تحویل خواهد شد.

فصل ششم‌: از كارافتادگی‌
ماده 70 ـ بیمه شدگانی كه طبق نظر پزشك معالج غیرقابل علاج‌تشخیص داده می‌شوند پس از انجام خدمات توانبخشی و اعلام‌نتیجه توانبخشی یا اشتغال چنانچه طبق نظر كمیسیونهای پزشكی‌مذكور در ماده 91 این قانون توانائی خود را كلاً یا بعضاً از دست داده‌باشند به ترتیب زیر با آنها رفتار خواهد شد:
الف ـ هرگاه درجه كاهش قدرت كار بیمه شده شصت و شش درصدو بیشتر باشد از كارافتادگی كلی شناخته می‌شود.
ب ـ چنانچه میزان كاهش قدرت كار بیمه شده بین سی و سه تاشصت و شش درصد و به‌علت حادثه ناشی از كار باشد از كارافتاده‌جزئی شناخته می‌شود.
ج ـ اگر درجه كاهش قدرت كار بیمه شده بین ده تا سی و سه درصدبوده و موجب آن حادثه ناشی از كار باشد استحقاق  دریافت غرامت‌نقص مقطوع را خواهد داشت‌.
ماده 71 ـ بیمه شده‌ای كه در اثر حادثه ناشی از كار یا بیماری حرفه‌ای ازكارافتاده كلی شناخته شود بدون درنظر گرفتن مدت پرداخت حق‌بیمه استحقاق  دریافت مستمری از كارافتادگی كلی ناشی از كار راخواهد داشت‌.
ماده 72 ـ میزان مستمری ماهانه از كارافتادگی كلی ناشی از كارعبارتست از یك سی‌ام مزد یا حقوق  متوسط بیمه شده ضربدرسنوات پرداخت حق بیمه مشروط براینكه این مبلغ از پنجاه درصدمزدیاحقوق  متوسط ماهانه او كمتر و از صد در صد آن بیشتر نباشد.
در مورد بیمه شدگانی كه دارای همسر بوده یا فرزند یا پدر یا مادرتحت تكفل داشته باشند و مستمری استحقاقی آنها از شصت درصدمزد یا حقوق  متوسط آنها كمتر باشد علاوه برآن معادل ده درصدمستمری استحقاقی به‌عنوان كمك مشروط برآنكه جمع مستمری وكمك از 60% تجاوز نكند پرداخت خواهد شد.
تبصره 1 ـ شوهر یا فرزند یا پدر یا مادر با شرایط زیر تحت تكفل بیمه‌شده محسوب می‌شوند:
1 ـ سن شوهر از شصت سال متجاوز باشد و یا به تشخیص‌كمیسیونهای پزشكی موضوع ماده 91 این قانون از كار افتاده كلی‌بوده و در هر دو حالت به حكم این قانون مستمری دریافت ننماید ومعاش او توسط زن تأمین شود.
2 ـ فرزندان بیمه شده كه حائز شرایط مذكور در بند 3 مادة 58 این‌قانون باشند.
3 ـ سن پدر از شصت و سن مادر از پنجاه و پنج‌سال بیشتر بوده یااینكه به تشخیص كمیسیونهای پزشكی موضوع ماده 91 این قانون‌از كارافتاده باشند و معاش آنها توسط بیمه شده تأمین و در هر حال‌به‌موجب این قانون مستمری دریافت ندارند.
تبصره 2 ـ مزد یا حقوق  متوسط ماهانه بیمه شده موضوع این ماده‌عبارتست از جمع كل مزد یا حقوق  او كه به مأخذ آن حق بیمه‌دریافت گردیده ظرف هفتصد و بیست روز قبل از وقوع حادثه ناشی‌از كار یا شروع بیماری حرفه‌ای كه منجر به ازكارافتادگی شده است‌تقسیم به روزهای كار ضربدر سی‌.
ماده 73 ـ به بیمه شده‌ای كه در اثر حادثه ناشی از كار بین سی و سه تاشصت و شش درصد توانائی كار خود را از دست داده باشدمستمری از كارافتادگی جزئی ناشی از كار پرداخت خواهد شد. میزان‌مستمری عبارتست از حاصل ضرب درصد از كارافتادگی در مبلغ‌مستمری از كارافتادگی كلی استحقاقی كه طبق ماده 72 این قانون‌تعیین می‌گردد.
ماده 74 ـ بیمه شده‌ای كه در اثر حادثه ناشی از كار بین ده تا سی و سه‌درصد توانائی كار خود را از دست داده باشد استحقاق  دریافت‌غرامت نقص عضو را خواهد داشت‌. میزان این غرامت عبارتست ازسی و شش برابر مستمری استحقاقی مقرر در ماده 72 این قانون‌ضربدر، درصد از كارافتادگی‌.
ماده 75 ـ بیمه شده‌ای كه ظرف ده سال قبل از وقوع حادثه غیرناشی ازكار یا ابتلاء به بیماری حداقل حق بیمه یكسال كار را كه متضمن حق‌بیمه نود روز كار ظرف یكسال قبل از وقوع حادثه یا بیماری منجر به‌از كارافتادگی باشد پرداخت نموده باشد در صورت از كارافتادگی كلی‌حق استفاده از مستمری از كارافتادگی كلی غیرناشی از كار ماهانه راخواهد داشت‌.
تبصره ـ محاسبه متوسط دستمزد و مستمری از كارافتادگی موضوع‌ماده فوق  به ترتیب مقرر در ماده 72 این قانون و تبصره 2 آن صورت‌خواهد گرفت‌.

فصل هفتم‌: بازنشستگی‌
ماده 76 ـ مشمولین این قانون در صورت حائز بودن شرایط زیر حق‌استفاده از مستمری بازنشستگی را خواهند داشت‌:
1 ـ حداقل ده سال حق بیمه مقرر را قبل از تاریخ تقاضای‌بازنشستگی پرداخته باشند.
2 ـ سن مرد به شصت سال تمام و سن زن به پنجاه و پنج سال تمام‌رسیده باشد.
تبصره 1 ـ كسانی كه 30 سال تمام كار كرده و در هر مورد حق بیمه‌مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند در صورتی كه سن مردان‌50 سال و سن زنان 45 سال تمام باشد می‌توانند تقاضای مستمری‌بازنشستگی نمایند.
تبصره 2 ـ افرادی كه حداقل 20 سال متوالی و 25 سال متناوب درمناطق بد آب و هوا كار كرده و یا آنكه به كارهای سخت و زیان آور(مخل سلامتی‌) اشتغال داشته باشند و در هر مورد حق بیمه مدت‌مزبور را به سازمان پرداخته باشند در صورتی كه سن مردان 50 سال‌و سن زنان 45 سال تمام باشد می‌توانند تقاضای مستمری‌بازنشستگی نمایند. مناطق بد آب و هوا و كارهای سخت و زیان آوربه موجب آئین‌نامه مربوطه خواهد بود. افزایش هزینه ناشی از این‌تبصره از كاهش هزینه سازمان ناشی از اجراء تبصره 1 همین ماده‌تأمین خواهد شد.
تبصره 3 ـ بیمه شدگانی كه دارای 35 سال تمام سابقه پرداخت حق‌بیمه باشند می‌توانند بدون در نظر گرفتن شرط سنی مقرر در قانون‌تقاضای بازنشستگی نمایند.
تبصره 4 ـ زنان كارگر با داشتن 20 سال سابقه كار و 42 سال سن به‌شرط پرداخت حق بیمه با 20 روز حقوق  می‌توانند بازنشسته‌شوند.
ماده 77 ـ میزان مستمری بازنشستگی عبارتست از یك سی‌ام متوسط‌مزد یا حقوق  بیمه شده ضربدر سنوات پرداخت حق بیمه مشروط‌برآنكه از (30/35) سی و پنج‌، سی‌ام متوسط مزد یا حقوق  تجاوزننماید.
تبصره  ـ متوسط مزد یا حقوق  برای محاسبه مستمری بازنشستگی‌عبارتست از مجموع مزد یا حقوق  بیمه شده كه بر اساس آن حق‌بیمه پرداخت گردیده ظرف آخرین دو سال پرداخت حق بیمه تقسیم‌بر بیست و چهار.
ماده 78 ـ كارفرما می‌تواند بازنشستگی بیمه شدگانی را كه حداقل‌پنج‌سال پس از رسیدن به سن بازنشستگی مقرر در این قانون به كارخود ادامه داده‌اند از سازمان تقاضا نماید.
ماده 79 ـ در مورد مستخدمین شركتهای دولتی كه به‌موجب قانون‌اكثریت سهام آنها متعلق به بخش خصوصی شده یا بشود به‌ترتیب‌زیر رفتار خواهد شد:
1 ـ مستخدمین مشمول ماده 33 مقررات استخدامی شركتهای‌دولتی و مستخدمین شركتهای دولتی كه مشمول مقررات‌بازنشستگی و وظیفه خاص بوده‌اند تابع مقررات بازنشستگی ووظیفه مورد عمل خود خواهند بود.
2 ـ مستخدمین شركتهای دولتی كه مشمول قانون بیمه‌های‌اجتماعی هستند مشمول مقررات این قانون خواهند شد.
3 ـ سایر مستخدمین تابع مقررات قانون حمایت كارمندان در برابراثرات ناشی از پیری و ازكارافتادگی و فوت خواهند شد.
4 ـ نحوه احتساب سوابق خدمت دولتی مستخدمین مذكور دربندهای 1 و 3 و میزان پرداخت كسور بازنشستگی توسط مستخدم‌و كارفرما و همچنین ترتیب تعیین حقوق  بازنشستگی و وظیفه‌مستخدمین آنان به موجب آئین‌نامه‌ای خواهد بود كه توسط وزارت‌بهداشت‌، درمان وآموزش پزشكی با همكاری سازمان امور اداری واستخدامی كشور به تصویب شورای عالی تأمین اجتماعی‌می‌رسد.

فصل هشتم‌: مرگ‌
ماده 80 ـ بازماندگان واجد شرایط بیمه شده متوفی در یكی از حالات‌زیر مستمری بازماندگان دریافت خواهند داشت‌:
1 ـ در صورت فوت بیمه شده بازنشسته‌
2 ـ در صورت فوت بیمه شده از كارافتاده كلی مستمری بگیر
3 ـ در صورت فوت بیمه شده‌ای كه در ده سال آخر حیات خودحداقل حق بیمه یكسال كار، مشروط بر اینكه ظرف آخرین سال‌حیات حق بیمه 90 روز كار را پرداخت كرده باشد.
تبصره 1 ـ بیمه شدگان مشمول قانون تأمین اجتماعی كه قبل ازتصویب این ماده واحده فوت شده و به هر علت در مورد آنهامستمری برقرار نشده است‌، حسب مورد مشمول شرایط مقرر دراین بند یا تبصره 2 می‌باشند.
تبصره 2 ـ چنانچه بیمه شده فاقد شرایط مقرر در این بند باشد ولی‌حداقل 20 سال حق بیمه مقرر را قبل از فوت پرداخت كرده باشد،بازماندگان وی از مستمری برخوردار خواهند شد. در تعیین متوسط‌مزد یا حقوق  ماهانه مشمولان این تبصره برای محاسبه میزان‌مستمری‌، تبصره ماده 77 قانون تأمین اجتماعی ملاك عمل قرارمی‌گیرد.
تبصره 3 ـ بیمه شده‌ای كه از تاریخ تصویب این قانون به بعد فوت‌می‌شود و فاقد شرایط مقرر در این بند می‌باشد، چنانچه سابقه‌پرداخت حق بیمه او كمتر از 20 و بیشتر از ده سال باشد، به‌بازماندگان وی در ازای هر سال سابقه پرداخت حق بیمه‌، غرامت‌مقطوعی معادل یك ماه حداقل دستمزد كارگر عادی در زمان فوت‌بطور یكجا و به نسبت سهام مقرر در ماده 83 قانون تأمین اجتماعی‌پرداخت می‌شود.
4 ـ در مواردی كه بیمه شده بر اثر حادثه ناشی از كار یا بیماریهای‌حرفه‌ای فوت نماید.
ماده 81 ـ بازماندگان واجد شرایط متوفی كه استحقاق  دریافت‌مستمری را خواهند داشت عبارتند از:
1 ـ عیال دائم بیمه شده متوفی مادام كه شوهر اختیار نكرده است‌.
تبصره ـ همسران بیمه شدگان متوفی كه شوهر اختیار نموده‌اند (عقددائم‌) در صورت فوت شوهر دوم‌، توسط تأمین اجتماعی مجدداً به‌آنها مستمری پرداخت خواهد شد. بار مالی ناشی از این تبصره ازمحل (3%) كمك دولت به بیمه شدگان تأمین خواهد شد.
آیین نامه اجرایی این تبصره ظرف مدت دو ماه توسط سازمان‌تأمین اجتماعی پیشنهاد و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
2 ـ فرزندان متوفی در صورتی كه سن آنان كمتر از هیجده سال تمام‌باشد و یا منحصراً به تحصیل اشتغال داشته باشند یا به‌علت بیماری‌یا نقص عضو طبق گواهی كمیسیون پزشكی موضوع ماده 91 این‌قانون قادر به كار نباشند.
3 ـ پدر و مادر متوفی در صورتی كه اولاً تحت تكفل او بوده ثانیاًسن پدر از شصت سال و سن مادر از پنجاه و پنج‌سال تجاوز كرده‌باشد و یا آنكه به تشخیص كمیسیون پزشكی موضوع ماده 91 این‌قانون از كارافتاده باشند و در هر حال مستمری از سازمان دریافت‌ندارند.
ماده 82 ـ بازماندگان بیمه شده زن با شرایط زیر از مستمری استفاده‌خواهند كرد:
1 ـ شوهر مشروط براینكه اولاً تحت تكفل زن بوده ثانیاً سن او ازشصت سال متجاوز باشد یا طبق نظر كمیسیون پزشكی موضوع‌ماده 91 این قانون از كار افتاده بوده و در هر حال مستمری از سازمان‌دریافت نكند.
2 ـ فرزندان در صورت حائز بودن شرایط زیر:
الف ـ پدر آنها در قید حیات نبوده یا واجد شرایط مذكور در بند اول‌این ماده باشد و از مستمری دیگری استفاده نكند.
ب ـ سن آنها كمتر از هیجده سال تمام باشد و یا منحصراً به‌تحصیل‌اشتغال داشته باشند تا پایان تحصیل و یا به‌علت بیماری یا نقص‌عضو طبق گواهی كمیسیون پزشكی موضوع ماده 91 این قانون قادربه كار نباشند.
3 ـ پدر و مادر در صورتی كه اولاً تحت تكفل او بوده ثانیاً سن پدر ازشصت سال و سن مادر از پنجاه و پنج‌سال تجاوز كرده باشد و یاآنكه به تشخیص كمیسیون پزشكی موضوع ماده 91 این قانون ازكارافتاده باشند و در هر حال مستمری از سازمان دریافت ندارند.
ماده 83 ـ سهم مستمری هر یك از بازماندگان بیمه شده متوفی به شرح‌زیر می‌باشد:
1 ـ میزان مستمری همسر بیمه شده متوفی معادل پنجاه درصدمستمری استحقاقی بیمه شده است و در صورتی كه بیمه شده مرددارای چند همسر دائم باشد مستمری به تساوی بین آنان تقسیم‌خواهد شد.
2 ـ میزان مستمری هر فرزند بیمه شده متوفی معادل بیست و پنج‌درصد مستمری استحقاقی بیمه شده می‌باشد و در صورتی كه پدر ومادر را از دست داده باشد مستمری او دو برابر میزان مذكور خواهدبود.
3 ـ میزان مستمری هر یك از پدر و مادر بیمه شده متوفی معادل‌بیست درصد مستمری استحقاقی بیمه شده می‌باشد. مجموع‌مستمری بازماندگان بیمه شده متوفی نباید از میزان مستمری‌استحقاقی متوفی تجاوز نماید. هرگاه مجموع مستمری از این میزان‌تجاوز كند سهم هر یك از مستمری بگیران به نسبت تقلیل داده‌می‌شود و در این صورت اگر یكی از مستمری بگیران فوت شود یافاقد شرایط استحقاقی دریافت مستمری گردد سهم بقیه آنان با توجه‌به تقسیم بندی مذكور در این ماده افزایش خواهد یافت و در هر حال‌بازماندگان بیمه شده از صد در صد مستمری بازماندگان متوفی‌استفاده خواهند كرد.
تبصره ـ منظور از مستمری استحقاقی بیمه شده متوفی مستمری حین‌فوت او می‌باشد. در مورد بیمه شدگانی كه در اثر هر نوع حادثه یابیماری فوت شوند مستمری استحقاقی عبارتست از مستمری كه‌برای بیمه شده از كارافتاده كلی حسب مورد برقرار می‌شود.
ماده 84 ـ هرگاه بیمه شده فوت كند هزینه كفن و دفن او از طرف‌سازمان تأمین اجتماعی پرداخت خواهد شد.

فصل نهم‌: ازدواج و عائله‌مندی‌
ماده 85 ـ به بیمه شده زن یا مرد كه برای اولین بار ازدواج می‌كند مبلغی‌معادل یك‌ماه متوسط مزد یا حقوق  با رعایت شرایط زیر به‌عنوان‌كمك ازدواج پرداخت می‌شود:
1 ـ در تاریخ ازدواج رابطه استخدامی او با كارفرما قطع نشده باشد.
2 ـ ظرف پنج‌سال قبل از تاریخ ازدواج حداقل حق بیمه هفتصد وبیست روز كار را به سازمان پرداخته باشد.
3 ـ عقد ازدواج دائم بوده و در دفتر رسمی ازدواج به ثبت رسیده‌باشد.
تبصره 1 ـ مزد یا حقوق  متوسط موضوع این ماده عبارتست از جمع‌دریافتی بیمه شده ظرف دو سال قبل از ازدواج كه به‌مأخذ آن حق‌بیمه پرداخت شده است تقسیم بر 24.
تبصره 2 ـ در صورتی كه طرفین عقد ازدواج واجد شرایط مذكور دراین ماده باشند كمك ازدواج به‌هر دو نفر داده خواهد شد.
ماده 86 ـ كمك عائله‌مندی منحصراً تا دو فرزند بیمه شده پرداخت‌می‌شود مشروط برآنكه‌:
1 ـ بیمه شده حداقل سابقه پرداخت حق بیمه هفتصد و بیست روزكار را داشته باشد.
2 ـ سن فرزندان او از هیجده سال كمتر باشد و یا منحصراً به تحصیل‌اشتغال داشته باشند تا پایان تحصیل یا در اثر بیماری یا نقص عضوطبق گواهی كمیسیونهای پزشكی موضوع ماده 91 این قانون قادر به‌كار نباشند. میزان كمك عائله‌مندی معادل سه برابر حداقل مزدروزانه كارگر ساده در مناطق مختلف برای هر فرزند در ماه می‌باشد.
ماده 87 ـ پرداخت كمك عائله‌مندی به‌عهده كارفرما می‌باشد و باید درموقع پرداخت مزد یا حقوق  به بیمه شده پرداخت شود.
تبصره ـ هرگاه در مورد پرداخت كمك عائله‌مندی اختلافی بین بیمه‌شده و كارفرما حاصل شود به‌طریق مذكور در فصل حل اختلاف‌قانون كار عمل خواهد شد.

فصل دهم‌: مقررات كلی راجع به كمك‌ها
ماده 88 ـ انجام خدمات بهداشتی مربوط به محیط كار به‌عهده‌كارفرمایان است‌. بیمه شدگانی كه در محیط كار با مواد زیان آور ازقبیل گازهای سمی‌، اشعه و غیره تماس داشته باشند باید حداقل هرسال یكبار از طرف سازمان معاینه پزشكی شوند.
ماده 89 ـ افرادی كه به‌موجب قوانین سابق بیمه‌های اجتماعی یابه‌موجب این قانون بازنشسته و یا از كارافتاده شده یا می‌شوند وافراد بلافصل خانواده آنها همچنین افرادی كه مستمری بازماندگان‌دریافت می‌دارند با پرداخت دو درصد از مستمری دریافتی ازخدمات مذكور در بندهای الف و ب ماده 3 این قانون توسط‌سازمان برخوردار خواهند شد. ما به التفاوت وجوه پرداختی توسط‌بیمه شدگان موضوع این ماده تا مبالغی كه طبق ضوابط قانون تأمین‌درمان مستخدمین دولت باید پرداخت شود از طرف سازمان تأمین‌خواهد شد.
ماده 90 ـ افراد شاغل در كارگاهها باید قابلیت و استعداد جسمانی‌متناسب با كارهای مرجوع را داشته باشند بدین منظور كارفرمایان‌مكلفند قبل از به كار گماردن آنها ترتیب معاینه پزشكی آنها را بدهند.
در صورتی كه پس از استخدام مشمولین قانون معلوم شود كه‌نامبردگان در حین استخدام قابلیت و استعداد كار مرجوع را نداشته وكارفرما در معاینه پزشكی آنها تعلل كرده است و بالنتیجه بیمه شده‌دچار حادثه شده و یا بیماریش شدت یابد سازمان مقررات این‌قانون را درباره بیمه شده اجرا و هزینه‌های مربوط را از كارفرما طبق‌ماده 50 این قانون مطالبه و وصول خواهد نمود.
ماده 91 ـ برای تعیین میزان از كارافتادگی جسمی و روحی بیمه شدگان‌و افراد خانواده آنها كمیسیونهای بدوی و تجدیدنظر پزشكی تشكیل‌خواهد شد. ترتیب تشكیل و تعیین اعضاء و ترتیب رسیدگی وصدور رای براساس جدول میزان از كارافتادگی طبق آئین‌نامه‌ای‌خواهد بود كه به پیشنهاد این سازمان به تصویب شورای عالی‌می‌رسد.
ماده 92 ـ به منظور نظارت بر حسن اجرای وظایف درمانی ناشی ازاجرای این قانون سه نفر از كارشناسان بیمه درمانی به انتخاب وزیربهداشت‌، درمان و آموزش پزشكی در شورای فنی سازمان تأمین‌خدمات درمانی موضوع ماده 4 قانون تأمین خدمات درمانی‌مستخدمین دولت عضویت خواهند یافت‌.
ماده 93 ـ تغییر میزان از كارافتادگی در موارد زیر مستلزم تجدیدنظر درمبلغ مستمری می‌باشد:
1 ـ مستمری از كارافتادگی كلی در صورت از بین رفتن شرایط ازكارافتادگی كلی به محض اشتغال مجدد مستمری بگیر قطع می‌شود.در صورتی كه تقلیل میزان از كارافتادگی ناشی از كار به میزان مندرج‌در مواد 73 و 74 این قانون باشد حسب مورد مستمری ازكارافتادگی‌جزئی‌ناشی از كار یاغرامت‌نقص عضوپرداخت‌خواهدشد.
2 ـ مستمری از كارافتادگی جزئی ناشی از كار موضوع مادة 73 این‌قانون ظرف پنج‌سال از تاریخ برقراری قابل تجدیدنظر می‌باشد. درصورتی كه در نتیجه تجدیدنظر معلوم گردد كه بیمه شده فاقد یكی ازشرایط مقرر می‌باشد مستمری او قطع خواهد شد و در صورتی كه‌مشمول ماده 74 این قانون شناخته شود غرامت مذكور در آن ماده رادریافت خواهد نمود.
3 ـ هرگاه میزان از كارافتادگی جزئی ناشی از كار افزایش یابد و این‌تغییر نتیجه حادثه منجر به از كارافتادگی باشد مستمری ازكارافتادگی جزئی حسب مورد به مستمری كلی ناشی از كار تبدیل ویا میزان مستمری از كارافتادگی جزئی افزایش خواهد یافت‌.
ماده 94 ـ هرگاه برای یك مدت دو یا چند كمك نقدی موضوع این‌قانون به بیمه شده تعلق گیرد فقط كمك نقدی كه میزان آن بیشتراست پرداخت خواهد شد به استثنای كمك ازدواج و عائله‌مندی ونوزاد كه دریافت آنها مانع استفاده از سایر كمكهای مقرر نخواهد بود.
افراد تحت تكفل بیمه شدگان در ایام خدمت سربازی بیمه شده ازمزایای قانونی بیمه‌های اجتماعی برخوردار خواهند بود.
ماده 95 ـ مدت خدمت وظیفه مشمولین این قانون پس از پایان‌خدمت و اشتغال مجدد در مؤسسات مشمول این قانون جزو سابقه‌پرداخت حق بیمه آنها منظور خواهد شد.
ماده 96 ـ سازمان مكلف است میزان كلیه مستمریهای بازنشستگی‌، ازكارافتادگی كلی و مجموع مستمری بازماندگان را در فواصل زمانی‌كه حداكثر از سالی یكبار كمتر نباشد با توجه به افزایش هزینه زندگی‌با تصویب هیأت وزیران به همان نسبت افزایش دهد.

فصل یازدهم‌: تخلفات ـ مقررات كیفری‌
ماده 97 ـ هر كس به استناد اسناد و گواهی‌های خلاف واقع یا با توسل‌به عناوین و وسائل تقلبی از مزایای مقرر در این قانون به نفع خوداستفاده نماید یا موجبات استفاده افراد خانواده خود یا اشخاص‌ثالث را از مزایای مذكور فراهم سازد به پرداخت جزای نقدی معادل‌دو برابر خسارات وارده به سازمان و در صورت تكرار به حبس‌جنحه‌ای از 61 روز تا شش ماه محكوم خواهد شد.
ماده 98 ـ
ماده 99 ـ كارفرمایانی كه ظرف یكسال از تاریخ تصویب این قانون درمورد ترتیب پرداخت بدهی معوقه متعلق به قبل از فروردین 1354خود با سازمان توافق نمایند از تأدیه خسارت تأخیر و جرائم معاف‌خواهند بود. همچنین ظرف مدت یك سال فوق  كارفرمایانی كه به‌تشخیص سازمان به پرداخت بدهی‌های سابق خود معترض‌می‌باشند و یا آنكه كارگران آنان عملاً امكان استفاده از قسمتی ازكمكهای قانونی مقرر را نداشته‌اند می‌توانند به هیأتهای تشخیص‌مطالبات مقرر در مواد 43 و 44 مراجعه نمایند.
هیأتهای مذكور به‌دلائل و مداركی كه از طرف كارفرما ابراز می‌شودرسیدگی نموده و تصمیم مقتضی اتخاذ خواهند كرد.
در مورد بدهیهای زائد بر یك میلیون و پانصدهزار ریال به تقاضای‌كارفرما و یا سازمان موضوع قابل رسیدگی مجدد در هیأت‌تجدیدنظر بوده و تصمیم متخذه قطعی و لازم الاجرا است‌. هیأتهای‌فوق  الذكر می‌توانند به‌درخواست كارفرما ترتیب پرداخت بدهی اورا حداكثر در 36 قسط ماهانه بدهند و در این مدت كارفرما باید به‌میزان 12 درصد نسبت به مانده بدهی خود بهره به سازمان بپردازد.
در مورد دیون قطعی اعم از اینكه قطعیت آن ناشی از انقضای مهلت‌اعتراض مقرر در قانون و یا صدور آراء هیأتهای موضوع مواد 43 و44 این قانون بوده و مربوط به قبل از فروردین 1354 باشد درصورتی كه كارفرمای مربوط تا تاریخ تصویب این قانون ترتیب‌پرداخت اصل بدهی خود را داده باشد از تأدیه خسارت تأخیر كه‌پرداخت ننموده معاف خواهد بود. در مورد دیون مربوط به قبل ازفروردین 1354 در صورتی كه كارفرما از انجام تعهدات و اجرای‌ترتیب پرداخت بدهی خود كه مورد موافقت سازمان قرار گرفته‌تخلف نماید كلیه جرائم و خسارات بخشوده شده قابل وصول‌خواهد بود.
ماده 100 ـ
ماده 101 ـ سازمان مكلف است به صورت مزد ارسالی از طرف كارفرماظرف شش ماه از تاریخ وصول رسیدگی كند و در صورتی كه ازلحاظ تعداد بیمه شدگان یا میزان مزد یا حقوق  یا مدت كار اختلافی‌مشاهده نماید مراتب را به كارفرما ابلاغ كند در صورتی كه كارفرماتسلیم نظر سازمان نباشد می‌تواند از هیأتهای تشخیص موضوع‌مواد 43 و 44 این قانون تقاضای رسیدگی كند هرگاه رای هیأت‌مبنی بر تأیید نظر سازمان باشد كارفرما علاوه بر پرداخت حق بیمه‌به تأدیه خسارتی معادل یك دوازدهم ما به التفاوت ملزم خواهدبود كه طبق ماده 50 این قانون از طریق صدور اجرائیه وصول‌خواهد شد.
ماده 102 ـ در صورتی كه كارفرما یا نماینده او از اقدامات بازرس‌سازمان جلوگیری نموده یا از ارائه دفاتر و مدارك مربوط و تسلیم‌رونوشت یا عكس آنها به بازرس خودداری كند به‌جزای نقدی ازپانصد ریال تا ده هزار ریال محكوم خواهد شد گزارش بازرسان‌سازمان در این خصوص در حكم گزارش ضابطین دادگستری است‌.
ماده 103 ـ كارفرمایانی كه عمداً وجوهی زائد بر میزان مقرر در این‌قانون به‌عنوان حق بیمه از مزد یا حقوق  و مزایای بیمه شدگان‌برداشت نمایند علاوه بر الزام به استرداد وجوه مذكور به حبس‌جنحه‌ای از 61 روز تا شش ماه محكوم خواهند شد.
ماده 104 ـ وجوه و اموال سازمان در حكم وجوه و اموال عمومی‌می‌باشد و هرگونه برداشت غیرقانونی از وجوه مذكور و تصرف‌غیرمجاز در اموال آن اختلاس یا تصرف غیرقانونی است و مرتكب‌طبق قوانین كیفری تعقیب خواهد شد.
ماده 105 ـ كلیه كسانی كه گواهی آنان مجوز استفاده از مزایای مقرر دراین قانون می‌باشد در صورت صدور گواهی خلاف واقع علاوه برجبران خسارت وارده به حبس جنحه‌ای از 61 روز تا شش ماه‌محكوم خواهد شد.
ماده 106 ـ كلیه خسارات و وجوه حاصل از جرائم نقدی مقرر در این‌قانون به حساب سازمان واریز و جزء درآمدهای آن منظور خواهدشد.
ماده 107 ـ به‌شكایات و دعاوی سازمان در مراجع قضائی خارج ازنوبت رسیدگی خواهد شد.
ماده 108 ـ منسوخ شده است.
ماده 109 ـ در صورتی كه كارفرما شخص حقوقی باشد، مسؤولیت‌های‌جزائی مقرر در این قانون متوجه مدیر عامل شركت یا هر شخص‌دیگری خواهد بود كه در اثر فعل یا ترك فعل او موجبات ضرر وزیان سازمان یا بیمه شدگان فراهم شده است‌.

فصل دوازدهم‌: مقررات مختلف‌
ماده 110 ـ سازمان از پرداخت هرگونه مالیات و عوارض اعم ازنوسازی و غیره و پرداخت هزینه تمییز دعاوی معاف است‌،همچنین سازمان از پرداخت حقوق  و عوارض گمرگی آن قسمت ازداروها و تجهیزات و لوازم بیمارستانها و درمانگاهها كه معافیت آنهاقبلاً مورد تأیید وزارت امور اقتصادی و دارایی قرار گرفته است‌معاف خواهند بود.
ماده 111 ـ مستمری از كارافتادگی كلی و مستمری بازنشستگی ومجموع مستمری بازماندگان در هر حال نباید از حداقل مزد كارگرعادی كمتر باشد.
ماده 112 ـ بیمه شدگانی كه به موجب این قانون مستمری یا كمك‌نقدی دیگری از سازمان دریافت می‌كنند نسبت به وجوه دریافتی ازپرداخت هرگونه مالیات معاف می‌باشند.
ماده 113 ـ
ماده 114 ـ ضوابط سنی و مدت خدمت برای احتساب مستمری‌بازنشستگی كاركنان سازمان قبل از موعد مقرر تابع ضوابط ومقررات قانون استخدام كشوری و تغییرات و اصلاحات بعدی آن‌خواهد بود. حقوق  بازنشستگی این افراد برابر با متوسط حقوق  ومزایای دریافت دو سال آخر خدمت كه مأخذ پرداخت حق بیمه‌بوده است می‌باشد.
ماده 115 ـ افرادی كه تا تاریخ تصویب این قانون طبق قوانین سابق‌بیمه‌های اجتماعی مستمری در حق آنان برقرار شده است مستمری‌خود را از سازمان دریافت خواهند داشت‌. مفاد ماده 96 در موردمشمولین این ماده نیز رعایت خواهد شد.
ماده 116 ـ سوابق پرداخت حق بیمه افراد بیمه شده از نظر تعهدات‌مذكور در ماده یك این قانون نزد شركت سهامی بیمه ایران‌، بنگاه‌رفاه اجتماعی‌، صندوق  تعاون و بیمه كارگران و سازمان بیمه‌های‌اجتماعی كارگران و سازمان بیمه‌های اجتماعی و همچنین افرادی كه‌بیمه اختیاری بوده‌اند برای استفاده از مزایای مذكور در این قانون‌جزء سابقه آنان محسوب خواهد شد مشروط بر اینكه‌:
1 ـ كارگاه یا مؤسسه‌ای كه بیمه شده در آن به كار اشتغال داشته است‌كارگران و كارمندان خود را نزد یكی از مؤسسات مذكور بیمه نموده‌باشد و اشتغال بیمه شده نیز در آن كارگاه یا مؤسسه مسلم باشد.
2 ـ كمك مورد تقاضا در قانونی كه حق بیمه به‌موجب آن پرداخت‌گردیده پیش بینی شده باشد.
ماده 117 ـ میزان حق بیمه روستائیان مشمول قانون بیمه‌های‌اجتماعی روستائیان و ترتیب وصول آن و انواع كمكهای قانونی ومنابع مالی تأمین هزینه‌های مربوط به بیمه شدگان روستائی به‌موجب آئین نامه‌ای خواهد بود كه به پیشنهاد وزارت رفاه اجتماعی‌به تصویب كمیسیونهای مربوط مجلسین می‌رسد.
تا زمان تصویب آئین‌نامه مذكور مقررات و آئین نامه‌های موجودقانون بیمه‌های اجتماعی روستائیان به قوت خود باقی است‌.
ماده 118 ـ از تاریخ اجرای این قانون‌، قانون بیمه‌های اجتماعی مصوب‌سال 1339 و اصلاحیه‌های آن و قانون افزایش مستمریهای بعضی‌از مستمری بگیران مشمول قانون بیمه‌های اجتماعی‌، قانون تأمین‌آموزش فرزندان كارگر و سایر قوانینی كه با این قانون مغایرت داردملغی است‌.
تبصره 1 ـ كلیه تعهدات مالی و اموال و دارائی صندوق  تأمین آموزش‌فرزندان كارگر به سازمان منتقل می‌شود.
تبصره 2 ـ كاركنان صندوق  تأمین آموزش فرزندان كارگر به سازمان‌منتقل و تابع مقررات و نظامات استخدامی سازمان خواهند بود.
تبصره 3 ـ آئین نامه‌های اجرائی قانون سابق بیمه‌های اجتماعی كه بااین قانون مغایرت نداشته باشد تا زمان تنظیم و تصویب آئین‌نامه‌های اجرائی این قانون قابل اجرا است‌.
قانون فوق  مشتمل بر یكصد و هیجده ماده و چهل تبصره پس ازتصویب مجلس سنا در جلسه روز دوشنبه 19/3/1354، در جلسه‌روز سه شنبه سوم تیرماه یكهزار و سیصد و پنجاه و چهار شمسی به‌تصویب مجلس شورای ملی رسید.